Mind Map คือ เครื่องมือในการช่วยคิดและจดบันทึก ใช้เพื่อถ่ายทอดความคิดออกมาเป็นแผนภาพ (Visual Tools) แบบเป็นรัศมี โดยมีหัวข้อหลักหรือเรื่องที่สนใจเป็นจุดศูนย์กลาง แล้วแตกประเด็นเป็นหัวข้อย่อยออกไปรอบๆ
โดยใช้เทคนิคการเชื่อมโยงด้วย ภาพ สี และเส้น เป็นโครงสร้างตามลำดับชั้นออกไปเรื่อยๆอย่างสอดคล้องกัน
ความหมายของ Mind Map จากพจนานุกรม สสวท.
Mind คือ (n) จิตใจ,เชาวน์,ความตั้งใจ,ความคิด,สติปัญญา,ความทรงจำ
Map คือ [N] แผนที่, Syn = chart, diagram, sketch
Mind Map : แผนที่ความคิด, ผังที่แสดงการเชื่อมโยงของความคิดที่หลากหลาย โดยการแตกกิ่งก้านสาขาออกไปเรื่อย ๆ จากหัวข้อหลักและเขียนคำสำคัญ (key word) บนเส้นแต่ละเส้นเพื่อให้เห็นความเชื่อมโยงของแนวคิด มีการใช้สีและภาพวาดเข้ามาเกี่ยวข้องเพื่อช่วยให้สมองจดจำได้ดีขึ้น
Mind Map® เป็นเครื่องมือในการช่วยคิดและจดบันทึกใช้เพื่อถ่ายทอดความคิดหรือข้อมูลออกมาเป็นแผนภาพ (Visual Tool) แบบเป็นรัศมีล้อมรอบความคิดนั้นหรือที่เรียกว่า Radiant Thinking
ได้รับการคิดค้นโดยคุณโทนี บูซาน (Tony Buzan) นักจิตวิทยาชาวอังกฤษ เขียนหนังสือกว่า 100 เล่มเกี่ยวกับการพัฒนาสมอง ความจำ และ Mind Map ตีพิมพ์กว่า 100 ประเทศ ได้รับการแปลเป็นภาษาต่างๆ ถึง 30 ภาษา ถือเป็นเครื่องมือการเพิ่มประสิทธิภาพการคิด ที่ได้รับความนิยมเป็นอย่างมากและแพร่หลายไปทั่วโลก
Mind Map® เป็นเทคนิคการคิดและจดบันทึกที่สอดคล้องกับการทำงานตามธรรมชาติของสมองมนุษย์ จึงเป็นการใช้ศักยภาพของสมองอย่างเต็มประสิทธิภาพ อีกทั้งช่วยเพิ่มสมรรถนะในการคิดเชื่อมโยงความคิดใหม่ๆ ทั้งของตนเอง(Ideas Generation) และการสื่อสารความคิดร่วมกับผู้อื่น(Multiple-Perspective Brainstorming) ขยายมุมมองให้กว้างขวางขึ้น สื่อสารได้ชัดเจน ประหยัดเวลา เข้าใจและเห็นภาพตรงกัน
Mind Map มีชื่อเรียกอีกแบบหนึ่งว่า Mind Mapping ส่วนในภาษาไทยมีคำเรียกหลายคำ เช่น มายแมพ, มายแมพปิ้ง, แผนผังความคิด, แผนที่ความคิด, แผนภาพความคิด หรือผังมโนทัศน์ความคิด เป็นต้น
อุปกรณ์ง่ายๆในการวาดมายแมพสามารถใช้ กระดาษ ดินสอสี ปากกาเมจิก เป็นเครื่องมือในการวาด นอกจากนี้ในปัจจุบันยังมีโปรแกรมคอมพิวเตอร์ที่สามารถใช้วาดมายแมพได้อีกด้วย
ประวัติ Mind Map ในต่างประเทศ
The history of Mind Map in oversea
โทนี่ บูซาน (tony buzan )
Founder Mind Map®, Buzan Licensed Instructor – BLI, English author and educational consultant.
Mind Map® (แผนผังความคิด) ได้รับการคิดค้นโดย โทนี่ บูซาน (Tony Buzan) ซึ่งได้รับแรงบันดาลใจและพัฒนาเทคนิคการคิดนี้มาจาก การผสมผสานเทคนิคการจดบันทึกส่วนตัวของ Leonardo da Vinci, Albert Einstein, and Joseph D. Novak’s “concept mapping” techniques.
Mind Map® เป็นเครื่องหมายจดทะเบียนการค้าทั่วโลกโดยโทนี่ บูซาน
โทนี่ บูซาน (Tony Buzan) เป็นนักเขียน ผู้บรรยาย และที่ปรึกษาให้แก่ธุรกิจชั้นนำของโลกด้านสมองและการเรียนรู้ ศาสตร์ของ Mind Map® ถือเป็นเครื่องมือการคิด ที่ได้รับความนิยมเป็นอย่างมากและแพร่หลายไปทั่วโลก
โทนี่ บูซาน เกิดที่ลอนดอนเมื่อปี พ.ศ.2485 จบการศึกษาจากมหาวิทยาลัยแห่งบริติชโคลัมเบีย เมื่อปี 2507 โดยได้รับเกียรตินิยมทั้งในสาขาจิตวิทยา ภาษาอังกฤษ คณิตศาสตร์ และวิทยาศาสตร์ทั่วไป
โทนี่บูซานเป็นนักเขียนซึ่งมีหนังสือที่ได้รับความนิยมจำนวนมาก ในหนังสือยอดนิยมกว่า 100 เล่มนั้น หนังสือ Use Your Head (ใช้หัวคิด) และหนังสือเล่มอื่นๆในชุด The Mind Set ส่งผลให้เขาเป็นนักเขียนนานาชาติที่มียอดขายสูงสุด
หนังสือของเขามีการพิมพ์เผยแพร่กว่า 100 ประเทศทั่วโลก และแปลเป็นภาษาต่างๆถึง 30 ภาษา โดยมีหนังสือแปลเป็นภาษาไทยกว่า 20 เล่ม
credit รูป speedreadinglounge.com
หนังสือ Mind Map เขียนโดย โทนี่ บูซาน
ประวัติ Mind Map ในประเทศไทย
The history of Mind Map in Thailand
อาจารย์ธัญญา ผลอนันต์
Professional Certified Mind Map Trainer, (Buzan Licensed Instructor – BLI, England)
อาจารย์ธัญญา ผลอนันต์ เป็นผู้ได้รับลิขสิทธิ์ Mind Map® จากโทนี่ บูซาน ซึ่งถือเป็นผู้ผ่านการฝึกอบรมและเป็นผู้ฝึกสอนที่ได้รับอนุญาตเป็นคนแรกของไทยที่ถูกต้องตามลิขสิทธิ์ (Buzan Licensed Instructor – BLI) จากศูนย์กลาง Buzan Centres ในเมือง Poole สหราชอาณาจักรเมื่อเดือนตุลาคม 2540
อาจารย์ขวัญฤดี ผลอนันต์
Professional Certified Mind Map Trainer, (Buzan Licensed Instructor – BLI, England)
อาจารย์ธัญญาเป็นผู้ได้รับลิขสิทธิ์ในการเผยแพร่ Mind Map® ในประเทศไทยตั้งแต่เดือน มีนาคม 2541
ทำให้คนไทยได้มีโอกาสรู้จัก Mind Map® เพราะการบุกเบิกและเผยแพร่ในองค์กรภาครัฐและเอกชนโดยปรมาจารย์ Mind Map® ของไทย อ.ธัญญา ผลอนันต์ และภรรยาของท่าน อ.ขวัญฤดี ผลอนันต์ วิทยากรคู่ขวัญ ( วิทยากรอบรม Mind Mapping คนที่สองของประเทศไทยถูกต้องตามลิขสิทธิ์ Buzan Licensed Instructor – BLI ปี พ.ศ. 2550 )
และยังได้จัดอบรม Mind Mapping Workshop ให้กับคนไทยทั้งภาครัฐและเอกชน รวมถึงบุคคลทั่วไปมาแล้วกว่า 3,200 รุ่น
อาจารย์ธัญญาได้แปลหนังสือของTony Buzanเป็นภาษาไทย แล้วจำนวนหลายสิบเล่ม เช่น ใช้หัวคิด, ใช้หัวลุย, คัมภีร์ Mind Map, Mind Map ฉบับธุรกิจ,Mind Map ฉบับคนพันธุ์ใหม่วัยใส ฯลฯ ซึ่งจัดพิมพ์โดยสำนักพิมพ์ขวัญข้าว’๙๔
ตัวอย่างบางส่วนจากผลงานแปลหนังสือ Mind Map ของ อ.ธัญญา ผลอนันต์
ในปี พ.ศ. 2555 ทาง อ.ธัญญา ผลอนันต์มีความต้องการที่จะขยายทีมผู้เชี่ยวชาญในการสอน Mind Map® เพิ่มขึ้น จึงพบกับ อ.อชิระวิชญ์ ภักดิ์โชติพงศ์ (อ.ริว) ซึ่งเป็นที่รู้จักกันว่าเป็นศิษย์เอกผู้ร่วมสืบทอดอุดมการณ์ สืบสานเจตนารมณ์ในการเผยแพร่ ถ่ายทอด และต่อยอดพัฒนาศาสตร์การคิดด้วย Mind Map® ของ อ.ธัญญา ผลอนันต์
ด้วยการประยุกต์ Mind Map® แบบ Advanced ในภาคธุรกิจอย่างมีประสิทธิภาพ และเป็นดั่งศิษย์คู่หูในการสอนเคียงข้าง อ.ธัญญา ตลอดช่วงเวลาที่ท่านยังมีชีวิตอยู่ และสลับกับการเป็นคู่หูในการสอนกับ อ.ขวัญฤดี ผลอนันต์มาจนถึงปัจจุบัน
ซ้ายมือ : อ. ขวัญฤดี ผลอนันต์
คนกลาง : อ.ธัญญา ผลอนันต์
ขวามือ : อ.ริว อชิระวิชญ์ ภักดิ์โชติพงศ์
อ.อชิระวิชญ์ ภักดิ์โชติพงศ์ (อ.ริว)
Professional Certified Mind Map Trainer, (Think Buzan Licensed Instructor – TLI, England)
อ.ริว เป็นผู้ผ่านการฝึกอบรมที่ได้รับใบอนุญาตให้สอน Mind Map® ถูกต้องตามลิขสิทธิ์ Think Buzan Licensed Instructor – TLI จากประเทศอังกฤษ ตั้งแต่วันที่ 27 เมษายน ปี พ.ศ. 2555
มีประสบการณ์การสอนในองค์กรทั้งภาครัฐและเอกชนมากกว่า 1,000 Workshop ด้วยการประยุกต์รวมกับศาสตร์การพัฒนาศักยภาพมนุษย์หลากหลายแขนง
เช่น Brain Base Learning , Neuro Linguistic Programing Empowering & Motivation Skills , Critical Thinking & Problem Solving Skills , Facilitator Skills , Communication Skills , Coaching Skills และจิตวิทยาแขนงต่างๆเป็นต้น
อ.ริว อชิระวิชญ์ ภักดิ์โชติพงศ์ได้รับใบอนุญาตให้สอน อบรมหลักสูตร Mind Map®
(Think Buzan Licensed Instructor – TLI, England , April 27th 2012)
ซ้ายมือ : อ.TONY BUZAN โทนี ปูซาน
ขวามือ : อ.ริว อชิระวิชญ์ ภักดิ์โชติพงศ์
อบรมหลักสูตร Effective Mind Mapping Workshop for Thaibev
วิทยากร อ.ธัญญา ผลอนันต์ ร่วมกับ อ.ริว อชิระวิชญ์ ภักดิ์โชติพงศ์
อบรมหลักสูตร Mind Map® for Analytical & Critical Thinking
Workshop for ThaiPBS วิทยากร อ.ธัญญา ผลอนันต์ ร่วมกับ
อ.ริว อชิระวิชญ์ ภักดิ์โชติพงศ์
อบรมหลักสูตร Effective Mind Mapping Workshop for Macro
วิทยากร อ.ขวัญฤดี ผลอนันต์ ร่วมกับ อ.ริว อชิระวิชญ์ ภักดิ์โชติพงศ์
อบรมหลักสูตร Effective MindMap for Ajinomoto รุ่นที่ 10 (ต่อเนื่อง)
บริษัท อายิโนะโมะโต๊ะ (ประเทศไทย) จำกัด
วิทยากร อ.อชิระวิชญ์ ภักดิ์โชติพงศ์ (อ.ริว) ร่วมกับ อ.ขวัญฤดี ผลอนันต์
Mind Map คืออะไร – คลิปความรู้เรื่อง Mind Map
ความสำคัญและจุดเด่นของ Mind Map
อธิบายเรื่อง Mind Map โดยโทนี่ บูซาน คลิปแปลภาษาไทยโดย อ.ธัญญา และให้เสียงภาษาไทยโดย อ.ริว อชิระวิชญ์
ความรู้เรื่องมายแมพโดยอาจารย์ธัญญา
การเขียน Mind Mapping ที่ถูกต้อง เขียนอย่างไร สอนให้เข้าใจง่ายๆ โดยอาจารย์ธัญญา ผลอนันต์
ตัวอย่าง VDO : SOOK Training พัฒนาสมองสองซีก ตอนพ่อแม่สร้างสุข ลูกๆสร้างสรรค์ด้วย Mind Map® อบรมหลักสูตร Mind Mapping โดย อ.ริว อชิระวิชญ์ ภักดิ์โชติพงศ์ ให้กับ สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.)
ประโยชน์ของ Mind Map
ประโยชน์ในการใช้ MindMap เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการเรียนและการทำงาน
Mind Map สามารถนำมาประยุกต์ใช้กับการพัฒนาตัวเองและประสิทธิภาพการทำงาน ช่วยส่งเสริมการดำเนินชีวิตด้านต่างๆได้อย่างมากมาย เช่น
ด้านความคิดสร้างสรรค์ (Creative) : ช่วยเพิ่มศักยภาพในการเรียนรู้ ของสมองทั้ง 2 ซีก กระตุ้นให้เกิดจินตนาการและความคิดสร้างสรรค์และเป็นอิสระ กล้าคิดกล้าลองสิ่งใหม่ๆ กระตุ้นให้เกิดนวัตกรรมเชิงความคิด
ด้านการจัดระเบียบความคิด (Organize) : ทำให้เห็นภาพรวมและรายละเอียดของเรื่องราวต่างๆชัดเจน ทำให้สรุปใจความสำคัญของเรื่องราวต่างๆได้ง่ายขึ้น
ด้านกลยุทธ์และการวางแผน (Strategic Planing) : ใช้ในการวางแผนชีวิตและการทำงาน ตั้งแต่เรื่องส่วนตัว การเรียน การทำงาน วางแผนทีมขาย การวางแผนองค์กร บริหารทีม ทรัพยากร การทำโครงการต่างๆ เป็นต้น
ด้านการคิดวิเคราะห์อย่างมีวิจารณญาณ (Critical Thinking) : ช่วยในการวิเคราะห์โดยการแยกองค์ประกอบ และตัดสินใจแก้ปัญหาได้ดียิ่งขึ้น รอบคอบ เป็นเหตุเป็นผลมากขึ้น
ด้านการระดมความคิด (Brainstorming) : สามารถระดมความคิดแบบกลุ่ม กระตุ้นความคิด ไอเดียใหม่ๆ สื่อสารความคิดเห็นร่วมกันอย่างเข้าใจ ชัดเจน เห็นภาพตรงกันและประหยัดเวลาในการแก้ปัญหา (Solutions)
ตัวอย่างมายแมพ
Mind Map Doing-things
Mind Map Aspirin and other salicylates
Mind Map 100 team
ตัวอย่างมายแมพสวยๆ จากผู้อบรม บ. LHMH รุ่นที่ 3
มายแมพสวยๆ จากผู้อบรม บ. LHMH รุ่นที่ 2
รูปมายแมพจากผู้เข้าอบรม บ. TRUE รุ่นที่ 26
Reference :
Tony Buzan
wikipedia
